Jongeren lezen steeds minder. Dit heeft enorme gevolgen voor hun leesvaardigheid. Teveel studenten verlaten zelfs laaggeletterd het onderwijs, terwijl lezen een basisvaardigheid is om volwaardig te kunnen functioneren in de samenleving. Firda, de Friese bibliotheken en Fers gaan dat tij keren. Met de aanpak ‘de Bibliotheek op school’ willen zij mbo-studenten aan het lezen krijgen. Dan gaat het eerst om het plezier in lezen. Met de juiste boeken, enthousiaste én deskundige begeleiding valt hierin veel te winnen, merken ook studenten.

Met een feestelijke bijeenkomst in locatie Stadionplein van Firda Leeuwarden vierden de drie organisaties donderdag dat zij gaan starten met ‘de Bibibliotheek op school’. Samen zetten bestuursvoorzitter Remco Meijerink van Firda, directeur Norbert van Halderen (dbieb) namens de Friese bibliotheken en directeur Sandra van Gaalen (Fers) hun inzet voor leesmotivatie kracht bij door in gesprek te gaan met studenten, die al op school hebben ontdekt hoe fijn lezen kan zijn.

Wat is hun favoriete boek? Waarom? Wat maakt lezen leuk? En welke rol speelde begeleiding hierin? Irene Neesman (Firda Drachten) en Yvonne Hobma (Leeuwarden) laten hun studenten  minstens iedere week zeker drie kwartier lezen. Ze helpen bij het kiezen van een boek, lezen soms een stuk voor en zorgen ervoor dat alle mobieltjes uit zijn. Liefst ver buiten ’t zicht ook, want die telefoon is toch wel een erg verleidelijke stoorzender.

Rust vinden

Dat werkt! ‘Vroeger las ik veel’, vertelde Anne-Marije Reitsma. ‘Daarna niet meer. Waarom? Dat lezen is helemaal onderuit gehaald door de telefoon. Dan heb je niet meer de rust voor een boek. En dan is het op school ineens verplicht! Daar zag ik best tegenop, maar ik merkte al snel: zó erg is het niet. En als je eenmaal in het verhaal zit, heb je die concentratie toch best weer.’ Dan wordt lezen zelfs leuk, merkte zij.

En dát is nou juist de opzet, reageerde Sandra van Gaalen. ‘Plezier in lezen is heel belangrijk. Want hoe meer je leest, hoe gemakkelijker het gaat. En hoe gemakkelijker je leest, hoe leuker het wordt.’ Taal kan je helpen de wereld beter te begrijpen, aldus Remco Meijerink. ‘Lezen is goed voor je inlevingsvermogen en voor je welzijn.’ Bovendien: taalvaardigheid is hard nodig je talent te ontwikkelen, in je vak én in de samenleving.

Zo pleit Alida Oppers, inspecteur-generaal van het Onderwijs, in het nieuwste jaarrapport voor volle inzet op taalvaardigheid om mensen alle kans te geven zich te ontplooien. Zo’n 1,8 miljoen Nederlanders haalt nu niet taalniveau 2F en is laaggeletterd. ‘Onbenut talent staat allereerst voor een persoonlijk verlies en een gemiste kans’, schrijft Oppers. ‘Daarbovenop is het een verlies voor de samenleving als geheel.’ Veel van het onbenut talent kan immer onvoldoende meedraaien in de maatschappij en hier de juiste weg vinden naar de arbeidsmarkt.

Op het goede spoor

In een goed boek kun je verdwalen, merkte Anneroos Gardenier. ‘Dat had ik best gemist.’ Lezen op school zette haar weer op dat spoor. Dennis Weijer merkt dat zijn woordenschat rijker wordt door lezen. ‘Dat helpt ook om te begrijpen wat je op tv ziet, bijvoorbeeld.’ Brechtje de Vries leeft graag mee met heftige verhalen als in ‘Altijd jong’ van Jade Kops, die schreef over haar leven met kanker. ‘Dan vind ik het jammer dat de les afgelopen is.’ En Ytsje Meijerink geniet volop, als docent Yvonne voorleest en de klas dat stuk meeleest. ‘Dan zie ik het helemaal voor me, net als in een film.’

Norbert van Halderen, directeur van dbieb, kon vertellen dat hij al zijn hele leven graag leest. Zo werd hij rond zijn zesde een trotse Vlaming door het lezen van ‘De Leeuw van Vlaanderen’, over de Guldensporenslag waarin de Vlamingen in 1302 de Franse bezetter ‘in de pan hakten’. ‘In een boek kun je je identiteit vinden. Dat is zo mooi aan lezen.’ Sandra van Galen koos voor het mysterie in ‘De ontdekking van de hemel’ van Harry Mulisch, Remco Meijerink voor het volle verhaal van Ilja Leonard Pfeijffer in ‘Grand Hotel Europa’.

De studenten luisterden met plezier naar hun recensies, maar deze boeken komen vast niet in ‘de Bibliotheek op school’. In dit programma gaat het om leesplezier bij jongeren, met een rijke collectie aan aantrekkelijke boeken voor jongeren en expertise van docenten die deskundig zijn in leesbevordering. Deze aanpak is onderdeel van het Fries Leesoffensief. Hierin willen diverse partners er samen voor zorgen dat iedere inwoner van Fryslân straks voldoende taalvaardig is en mee kan doen in de maatschappij.  Een taalrijke toekomst is immers een kansrijke toekomst.