Door Berber van der Wal

Als kind sliep ik met een stapel boeken onder mijn kussen. Geen knuffels, geen speelgoed, maar boeken en Donald Ducks. Mijn nachtlampje gebruikte ik om zo lang mogelijk te blijven lezen, natuurlijk tot vér na mijn bedtijd. Het was dan ook geen zeldzaamheid dat mijn ouders het pitje uit mijn nachtlamp kwamen halen.

Zo begon mijn obsessie met lezen, maar lang niet iedereen herkent zich hierin. Als je plezier hebt in lezen, lees je vaak meer en beter waardoor je er steeds meer plezier in krijgt. Op jonge leeftijd kan je deze positieve spiraal al in gang zetten: kinderen die worden gemotiveerd om te lezen zullen als volwassenen beter kunnen lezen, dit meer doen en ook de volgende generatie enthousiast maken. Een spiraal kan helaas twee kanten op werken, dus het niet goed kunnen lezen zal ook betekenen dat iemand er weinig plezier aan beleeft waardoor de motivatie juist afneemt. En wie steeds minder leest, leest steeds minder goed (Mol, 2010).

Het niet goed kúnnen lezen betekent niet alleen dat je niet zo snel met een boek op de bank duikt en je laat meesleuren in een verhaal. Het betekent ook dat je misschien moeite hebt met het lezen van een brief van de overheid, dat je de bijsluiter van een medicijn niet begrijpt of dat de kern van een nieuwsbericht aan je voorbij gaat. 13,4% van de volwassen Friezen is laaggeletterd (Stichting Lezen en Schrijven, 2016). Dat betekent dat ze moeite hebben met lezen, schrijven en/of rekenen. We gebruiken de term laaggeletterdheid pas wanneer iemand niet meer leerplichtig is of niet meer op school zit, maar onderzoek laat zien dat één op de vier vijftienjarige leerlingen risico loopt om laaggeletterd van school te gaan (Gubbels et al., 2019).

Tijd voor actie
Het Fries Leesoffensief wil hier verandering in brengen. We willen dat meer Friezen voldoende kunnen lezen om mee te kunnen doen aan de samenleving. Dit kunnen we niet alleen, daarom hebben we een Leescoalitie en een Raad van Inspiratie in het leven geroepen. De Leescoalitie bestaat uit partners die bestaande en nieuwe leesinitiatieven zullen bundelen in een actieagenda om de inwoners van Fryslân te laten lezen. De Raad van Inspiratie bestaat uit mensen die leesbevordering op de agenda krijgen én houden. Zij weten de juiste mensen te mobiliseren en leggen verbindingen tussen initiatieven zodat ze elkaar versterken.

Er is nog veel meer te vertellen over lezen, leesplezier en laaggeletterdheid en het Fries Leesoffensief is nog volop in ontwikkeling. Daarom praat ik je in een volgende blog bij over hoe we leesplezier inzetten als tool. Wil je ondertussen meer weten over het Fries Leesoffensief? Kijk dan ook even op onze gloednieuwe website.