Het is de kunst om verhalen niet tegenover elkaar te zetten, maar juist met elkaar te verbinden. Wat verbindt ons? Veel meer dan we vaak denken. In ons drukke leven ontmoeten we ‘de ander’ steeds minder. Daarom is het zo bijzonder dat je je, via de collectie van Leen een Fries, even kunt onderdompelen in het leven van een ander, gewoon vanuit je eigen woonkamer.
Collectie van verhalen
Vier jaar geleden werd ik aangesteld als programmamaker van Leen een Fries. De opdracht: een zo divers mogelijke collectie samenstellen van verhalen over de bijzondere kennis en kunde van Friese inwoners.
In diezelfde periode verscheen er een groot artikel over een heuse palingoorlog:
‘Industrie en natuurbeschermers staan inmiddels lijnrecht tegenover elkaar’. Na enig speurwerk kwam ik al snel in contact met een Friese palingvisser: Freek Visserman. Ik belde hem op om te vragen of ik eens langs mocht komen. “Maar natuurlijk!” was zijn reactie. En nog geen dag later zat ik in Heeg aan de keukentafel met een kop koffie, een bak jonge aaltjes, Freek en zijn vriendin.
Ik was diep onder de indruk van deze negende generatie palingvisser, zijn passie voor het vak, maar ook zijn zorg voor de natuur. Freeks ambacht en liefde voor het water zijn eigenlijk te rijk om te vangen in de collectie van Leen een Fries, maar we doen een goede poging.
Leen een Fries
Met het project Leen een Fries bouwt Fers, samen met Friese inwoners, aan een digitale collectie vol kennis, kunde en bijzondere verhalen. Het is een voorrecht om hieraan te mogen werken. Want waar kennis en verhalen vaak worden vastgelegd in boeken en geschreven teksten, nodigt Leen een Fries Friezen juist uit om te doen waar ze in uitblinken: levendig vertellen over wat hen bezighoudt, welke doelen ze nastreven en wat hen raakt.
Door verhalen te koppelen aan thema’s zoals bij Freerk: water en ambacht, of bijvoorbeeld gezondheid kiezen we Friezen die elk op hun eigen manier met dat onderwerp bezig zijn. Zo verbinden we verschillende ideeën, overtuigingen en perspectieven rondom één gemeenschappelijk thema: gezond ouder worden. Best actueel met de toekomstige dubbele vergrijzing toch?
Ben je bijvoorbeeld iemand die houdt van sporten, discipline en misschien droomt van een marathon? Dan past het verhaal van leen-Fries Pieter Pilat perfect bij jou. Maar hoe interessant is het ook om te luisteren naar andere leen-Friezen die hetzelfde thema vanuit een totaal andere invalshoek benaderen? Zoals Astrid, die als energetisch therapeut werkt met alternatieve geneeswijzen. Naast de online collectie organiseren we in samenwerking met de Friese Bibliotheken en kunst & cultuur organisaties ook thema-avonden en presentaties.
100 verhalen
In 2026 voegen we ons 100ste verhaal toe aan de collectie. 100 verhalen van 100 verschillende mensen. Als projectleider onderzoek ik welke actuele thema’s spelen in Nederland en Friesland, om zo Friezen te vinden die deze thema’s op diverse manieren kunnen belichten. De diversiteit in leeftijd (onze jongste leen-Fries is 13 jaar, de oudste inmiddels 100!) laat mooi zien hoe verschillende generaties tegen bepaalde onderwerpen aankijken. Ook diversiteit in gender, afkomst en regio is belangrijk, zodat we alle kleuren van de samenleving kunnen vertegenwoordigen.
