Skip to content

Van LêsNo
naar LeesWaar

Transmediaal leesbevorderingsprogramma

Door Roos Wolters

Wat hebben vlogs, sociale media en smartphones met elkaar gemeen? Ze bestonden niet toen ik naar de middelbare school ging. Ik keek gewoon analoog TV, las af en toe een boek en ik was vooral vaak op het voetbalveld te vinden. Ik had geen tablet met allerlei games, die had sowieso niemand die ik kende. Ik las op zich graag, maar van de verplichte boekenlijsten was ik geen fan. Anno nu zijn jongeren op de middelbare school ongeveer alleen nog maar digitaal bezig… wat een verschil.

Ik werk sinds 2009 bij Stichting Lezen als teamleider van o.a. de onderzoekers. We weten dat jongeren graag lezen over personages die ongeveer twee jaren ouder zijn dan zij omdat ze daarvan iets opsteken over wat hen te wachten staat. Hoe ze met bepaalde situaties kunnen omgaan en om woorden te geven aan (heftige) gebeurtenissen. Kortom, leren omgaan met de wereld. Dat sociale media daarbij vaak hun voorkeur heeft boven boeken, is geen groot nieuws. Op sociale media lijkt de informatie soms eenzijdig, het gaat om hypes en likes en bepaalde onderwerpen komen onvoldoende aan bod. Met LêsNo proberen we, naast Friese leesbevordering, ook actuele thema’s te bespreken die jongeren kunnen helpen zich te ontwikkelen. Dan krijgt literatuur pas echt betekenis.

Ontstaan LêsNo
Met alleen een boek ging ons dat niet lukken. De kunst is om aan te sluiten bij de jongeren, hun taal te spreken en in hun wereld mee te draaien. Zo is acht jaar geleden LêsNo ontstaan, een transmediaal programma waarbij we boeken combineren met allerlei andere kanalen. Zo combineerden we het boek met een game vanuit Leeuwarden City of Literature en een andere keer hadden we een koppeling met ‘Sjong’: een Friestalige zangwedstrijd waar jongeren zelf Friese liedteksten maakten.

Bij meerdere edities maakte Omrop Fryslân een jeugdserie, waar we met het boek bij aansloten. Zo hadden we ‘Wês net bang’, het verhaal over een jonge vluchteling en een andere keer ging het over wielrennen. De Omrop maakt inmiddels vlogs in plaats van een serie en dat sluit nu weer meer aan bij het jonge publiek. Via WhatsApp en sociale media kunnen jongeren vragen stellen aan de hoofdpersoon. We hebben een auteur gevraagd om het verhaal uit te diepen in een boek. Door verschillende media naast elkaar te gebruiken ontstaat er een groter verhaal. Inmiddels bereiken we hiermee in Fryslân jaarlijks zo’n 4000 leerlingen.

Elk jaar verschijnt voor LêsNo een nieuw boek dus ondertussen gaat het aanbod Friese jeugdboeken ook omhoog. Soms veroorzaken we commotie, zoals met ‘Sex to the Max’, dat boek werd door sommige leraren geboycot. De vraag naar het boek ging meteen flink omhoog! Het boek van dit jaar, de achtste editie, heeft de titel: “Skuldich”. De bijbehorende vlogserie draagt de titel ‘Jennifer Stript’ en deze kwam eind 2021 online. Jennifer de Vries vertelt het verhaal maar Caja Cazemier is de ghostwriter. De onderwerpen van deze editie zijn divers: hacken, naaktfilmpjes en (misstanden in) de mode-industrie. In januari zijn de scholen in Fryslân begonnen aan een reeks van 6 lessen.

Landelijke doorvertaling LeesWaar
Dit jaar gaan we met LêsNo voor het eerst het land in. Onder de naam LeesWaar gaan brugklassers in heel Nederland met hetzelfde concept aan de slag. Het programma loopt landelijk tussen 14 februari en 30 april 2022. Ik ben heel benieuwd of de jongeren in de rest van Nederland ook kunnen verleiden om de Friese vlog (Nederlands ondertiteld) te kijken en het boek te lezen. Dat zou een mooie primeur zijn!

Gepubliceerd op 26 januari 2022